ปรัชญาคืออะไร
1.ความหมายตามรูปศัพท์
ปรัชญา ในภาษาไทย มาจากการผสมคำในภาษาสันสกฤต 2 คำ คือ ปร กับ ชญา เมื่อรวมกันแล้ว ปรัชญา หมายถึง ความรู้อันประเสริฐ ความรู้ที่เห็นแจ้งแทงตลอด หรือความรู้ได้จากการตรัสรู้แล้ว
ส่วนในภาษาอังกฤษ ปรัชญา คือ Philosophy มาจากการผสมคำ 2 คำในภาษากรีก คือ Philo:ความรู้ + Sophia :ที่รัก
เมื่อรวมกันแล้ว Phlosophy จึงหมายถึง การรักในความรู้ หรือ การรักที่จะแสวงหาความรู้ และพากเพียรพยายามที่จะขวายขวายเพื่อให้ได้มาซึ่งความรู้
หากพิรณาเพียงเฉพาะความหมายตามรูปศัพท์ที่ใช้เรียก "ปรัชญา" เราก็ยังพบความหมายที่มีความแตกต่างกัน กล่าวคือ
ปรัชญา ในโลกตะวันออก หมายถึง ความรู้แท้ประเสริฐ ที่เกิดจากการตรัสรู้เล้ว ซึ่งแตกต่างจาก ปรัชญา ในความหมายของโลกตะวันตก ที่หมายถึงการพยายามเพื่อที่จะได้มาซึ่งความรู้ ดูเหมือนว่าโลกตะวันตกจะให้ความสำคัญกับวิธีการของความรู้มากกว่า ตัวความรุ้ เอง
2.ปรัชญา ในฐานะ "ศาสตร์" แขนงหนึ่ง
ปรัชญา ในฐานะที่เป็นศาสตร์ แขนงหนึ่ง ปรัชญา (Philosophy) คือ ศาสตร์ที่มุ่งแสวงหาควารู้ คำตอบ และความจริงที่เกี่ยวกับ ชีวิต โลก และจักรวาล อันเป็นควาจริงในระดับคุณค่า และความหมาย ของสรรพสิ่งต่างๆ โดยใช้หลักเหตุผล
3.ปรัชญาในความหมายอื่นๆ
ปรัชญา หมายถึงอุดมการณ์สูงสุดของแต่ละบุคคล หรือ ของแต่ละองค์กร ที่ยังไปไมถึง แต่เป็นสิ่งยึดเป็นหลักเอาไว้ สำหรับการดำนินชีวิต และทำหน้าที่ประจำวันของตนอย่างดี อย่างเหมาะสม เพื่อมุ่งไปสู่การบรรลุเป้าหมายที่แท้จริง
นอกจากนี้ ปรัชญายังถูกนิยามในความหมายอื่นๆ อีก ตามบริบทและ ตามแต่ละบุคคลจะมองและเข้าใจ
4. ความหมายของ ปรัชญา ตามทัศนะของข้าพเจ้า
จากประสบการณ์ที่เป็นนักศึกษาวิชาปรัชญามาอย่างน้อย 4 ปี ได้มีโอกาสเรียนรู้จักนิยามของคำว่า "ปรัชญา" และแนวคิดทางปรัชญาของบรรดานักปรัชญาสำคัญๆ ต่างๆ มากมายหลายคน หลายแขนง หลายสาย และหลายกลุ่ม ที่มีความแตกต่างกัน จนเกิดความเข้าใจมากขึ้นถึงความหมายของ ปรัชญา ซึ่งสามารถให้นิยามได้ดังนี้
ปรัชญา (Philosophy) คือความพยายามของมนุษย์แต่ละคน แต่ละยุคสมัย ที่จะเข้าถึงความจริง และแสวงหาความรู้ หรือ คำตอบของปัญหาต่างๆ ในชีวิต ตามสภาพกาณ์ และบริบทที่แตกต่างกันออกไป
ดังนั้น เราจึงพบว่า มนุษย์แต่ละคนต่างห็มีปรัชญาในหารดำเนินชีวิตที่แตกต่างกันไป และนักปรัชญาในแต่ละยุค แต่ละสมัย รวมทั้งที่ดำรงชีวิตในภูมิภาคที่แตกต่างกันก็มีแนวคิดทางปรัชญาที่ไม่เหมือนกัน
แม้ว่าการศึกษา ความหมาย หรือนิยามของปรัชญา อาจะยังไม่ได้ช่วยทำให้เรา ได้พบกับคำนิยามที่ดี่สุด ที่ครอบคลุม คำว่า ปรัชญา ได้ทั้งหมด แต่ อย่างน้อย จากการศึกษานิยามของปรัชญา ก็ช่วยทำให้เรารู้เบื้อต้นถึงธรรมชาติของปรัชญา ที่มีความเกี่ยวข้องใกล้ชิด กับชีวิตและความเป็นอยู่ของเราแต่ละคน นอกจากนี้ ปรัชญา ในฐานะที่ป็นศาสตร์ ที่แสวงหาความจริงในแง่ ของ คุณค่า และความหมาย ปรัชญายังเป็นเครื่องมือสำคัญที่จะช่วยทำให้เราสามารถมองโลก มองชีวิต และปัญหาต่างๆ ที่กำลังเกิดขึ้นอยู่ในสังคมของเราในขณะ ได้อย่างลึกซึ้ง ด้วยความเข้าใจ ด้วยการยอมรับ และอย่างมีความหวัง สามารถให้คำตอบ และแสวงหาทางออกได้อย่างเหมาะสม
